Cạnh tranh là một khái niệm phổ biến trong nền kinh tế đa dạng các ngành, nghề như hiện nay, mục đích cuối cùng của việc cạnh tranh là mang lại lợi nhuận mong muốn cho công ty, doanh nghiệp. Tùy thuộc và các thị trường khác nhau, có các loại cạnh tranh khác nhau. Bài viết dưới đây của nhóm Nhận Viết Bài sẽ giải thích cặn kẽ cho bạn về các loại cạnh tranh trên thị trường phổ biến nhất, và những ảnh hưởng, vai trò của cạnh tranh trong nền kinh tế.
Khái niệm cạnh tranh
Cạnh tranh (competition) là yếu tố tồn tại xuyên suốt trong lịch sử phát triển của kinh tế và phổ biến trong mọi lĩnh vực hiện nay, cạnh tranh được định nghĩa như sau: Cạnh tranh là hành động đấu tranh chống lại các cá nhân hay các nhóm, các loài vì mục đích giành được sự tồn tại, giành được lợi nhuận, địa vị, các phần thưởng hay những thứ khác.
Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu cho bạn 10 loại cạnh tranh theo 4 hình thức cạnh tranh phổ biến trong nền kinh tế hiện nay gồm:
• Theo các chủ thể: Cạnh tranh giữa người bán và người mua, cạnh tranh người mua với người mua, cạnh tranh người bán với người bán.
• Theo phạm vi kinh tế: Cạnh tranh trong nội bộ ngành và cạnh tranh giữa các ngành.
• Theo tính chất: Cạnh tranh hoàn hảo, cạnh tranh không hoàn hảo và cạnh tranh độc quyền.
• Theo thủ đoạn: Cạnh tranh lành mạnh và cạnh tranh không lành mạnh.
1. Theo chủ thể tham gia các loại cạnh tranh chia thành 3 loại
Các loại cạnh tranh được phân theo chủ thể
• Trước tiên, để hiểu hơn về các loại cạnh tranh trên thị trường, cần hiểu rõ thị trường là gì?
• Thị trường là nơi trao đổi hàng hóa dịch vụ, giữa người cung cấp các hàng hóa, dịch vụ, với những người có nhu cầu sử dụng chúng, việc trao đổi này dựa trên thời gian lao động cá biệt của từng loại sản phẩm.
• Người mua và người bán sẽ trao đổi dựa trên một vật ngang giá tương ứng với sản phẩm dịch vụ đó.
• Tóm lại, một nơi được xem là thị trường phải có đủ 3 yếu tố sau: Có người mua và người bán, có diễn ra hoạt động trao đổi, việc trao đổi dựa trên một vật ngang giá.
1.1. Cạnh tranh giữa người bán và người mua
• Người bán: Trên thị trường người bán là người cung cấp các hàng hóa, dịch vụ phục vụ nhu cầu của thị trường. Người bán luôn muốn bán nhiều sản phẩm nhất với một mức giá cao nhất, nhưng việc này phụ thuộc rất lớn vào mức độ nhu cầu nhu cầu của người mua. Có những ngành nhu cầu của người mua rất lớn, buộc nhà nước phải đặt giá thấp nhất có thể (giá sàn) bán cho từng loại sản phẩm, để chống việc bán phá giá.
• Người mua: Là những người có nhu cầu sử dụng sản phẩm, dịch vụ trên thị trường. Đặc điểm của người mua là luôn muốn mua nhiều sản phẩm nhất với giá thấp nhất. Nếu nhu cầu người mua quá cao, để chống việc giá sản phẩm được bán quá cao, nhà nước sẽ đặt mức giá tối đa có thể bán cho từng loại sản phẩm (giá trần).
Từ mối quan hệ giữa người bán và người mua, hình thành mối quan hệ giữa cung và cầu trên thị trường. Trên thị trường người bán sẽ bán hàng hóa với mức giá sẵn sàng bán và người mua sẽ mua hàng hóa với một mức giá chấp nhận mua.
• Mức giá sẽ tăng lên khi nhu cầu của thị trường tăng với lượng cung không đủ, ở trường hợp này người bán sẽ có lợi.
• Mức giá sẽ không đổi, khi lượng cung và cầu trên thị trường ngang bằng nhau.
• Mức giá giảm khi, lượng cung trên thị trường quá nhiều và thiếu hụt nhu cầu tiêu dùng sản phẩm.
1.2. Cạnh tranh giữa người bán với nhau
• Bản chất: là sự cạnh tranh của các công ty hoạt động trong cùng một thị trường, cung cấp những sản phẩm tương tự như nhau và nhắm tới những khách hàng giống nhau..Thực ra việc cạnh tranh giữa người bán là chủ yếu về khách hàng, nguyên vật liệu, tài nguyên, nhân lực và marketing. Ở mỗi chu kỳ của sản phẩm mức độ cạnh tranh khác nhau.
• Cạnh tranh về nguyên vật liệu, tài nguyên, nhân lực việc cạnh tranh này mang lại cho doanh nghiệp với nguyên vật liệu, nhân lực. Từ đó, tạo ra sản phẩm tốt hơn, đem lại nhiều lợi nhuận hơn.
• Cạnh tranh về khách hàng, một trong những cách để tranh giành khách hàng hiệu quả, hay được sử dụng trong nền kinh tế là chiến lược giá thâm nhập, người bán sử dụng chiến lược thâm nhập sẽ hạ giá thấp để thâm nhập sâu vào thị trường tiếp cận với người dùng nhiều hơn, qua đó mở rộng thị phần.
• Cạnh tranh về marketing, với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học – công nghệ như hiện nay, việc tối ưu, hoàn thiện các sản phẩm của các doanh nghiệp rất tốt, các sản phẩm trên thị trường không có quá nhiều khác biệt. Vì thế, hầu hết hiện nay người bán đều sử dụng các chiến lược tiếp thị đưa sản phẩm tiếp cận đến khách hàng.
• Ví dụ: Samsung và Apple là hai thương hiệu cung cấp điện thoại hàng đầu hiện nay. Họ cạnh tranh với nhau về khách hàng, linh kiện điện thoại, mức độ hiện đại tính năng của sản phẩm, các chiến lược marketing,….
1.3. Cạnh tranh giữa người mua với nhau
• Bản chất: Là việc người mua tranh nhau sử dụng cùng một hàng hóa, dịch vụ trên thị trường. Mức độ cạnh tranh của người mua phụ thuộc rất lớn vào nhu cầu về sản phẩm của họ.
• Mức độ cạnh tranh cao khi người mua đều có cùng nhu cầu cấp thiết sử dụng hàng hóa, dịch vụ mà khi đó lượng cung hàng hóa, dịch vụ đó không cung cấp đủ cung cấp cho thị trường.
• Mức độ cạnh tranh thấp khi thị trường cung cấp đủ cho thị trường và mức độ cần thiết của hàng hóa dịch vụ không quá cao, lúc này mức độ tranh chấp sử dụng hàng hóa, dịch vụ sẽ thấp.
• Ví dụ: Sau dịch sinh viên quay trở lại trường để học tập, lúc này nhu cầu về thuê nhà trọ tăng lên rất cao, để có thể thuê được căn nhà mong muốn, các sinh viên phải cạnh tranh với nhau để có thể thuê được căn nhà phù hợp.
2. Các loại cạnh tranh Theo phạm vi kinh tế
Các loại cạnh tranh của các doanh nghiệp trong nền kinh tế được chia làm hai loại: Cạnh tranh giữa các doanh nghiệp trong cùng nội bộ ngành và cạnh tranh giữa các doanh nghiệp khác ngành với nhau.
2.1. Cạnh tranh nội bộ ngành
• Bản chất: Cạnh tranh trong nội bộ ngành, thực chất là sự cạnh tranh của các doanh nghiệp cung cấp các hàng hóa, dịch vụ cùng phục vụ cho một nhu cầu cầu của người tiêu dùng trong nền kinh tế.
• Ví dụ: Một lần nữa nói về Apple và Samsung, sản phẩm cụ thể mà họ cung cấp trên thị trường là điện thoại, phục vụ cho nhu cầu của việc sử dụng điện thoại người tiêu dùng trên thị trường.
2.2. Cạnh tranh giữa các ngành khác nhau
• Bản chất: Cạnh tranh giữa các ngành là việc cạnh tranh giữa các doanh nghiệp cung cấp các sản phẩm khác nhau, phục vụ mục đích khác nhau trên thị trường, việc cạnh tranh giữa các doanh nghiệp, nhằm mục đích đem lại lợi nhuận cao nhất có thể.
• Ví dụ: Một trong những cuộc cạnh tranh gay gắt nhất hiện nay là, cạnh tranh giữa hai ngành ngân hàng và bảo hiểm, các doanh nghiệp cạnh tranh nhằm mục đích, đem lại trải nghiệm tốt nhất cho người tiêu dùng.
3. Các loại cạnh tranh Theo tính chất
Các loại cạnh tranh theo tính chất được chia làm ba loại: Cạnh tranh hoàn hảo, cạnh tranh không hoàn hảo và cạnh tranh độc quyền.
3.1. Perfect Competition – Cạnh tranh hoàn hảo
• Khái niệm: Cạnh tranh hoàn hảo xảy ra khi thị trường có rất nhiều người mua, người bán khác nhau, sự khác biệt giữa các sản phẩm rất ít, rào cản gia nhập thị trường hầu như là không có. Người mua, người bán tác động đến giá cả là việc không thể.
• Ví dụ: Hãy xem xét về một khu chợ, ở đây buôn bán rất nhiều các sản phẩm khác nhau như: thịt, cá, rau, quần áo, giày, dép,… có nhiều người bán cùng chung một loại hàng hóa với nhau, mức độ khác biệt sản phẩm hầu như là không có. Vì thế, bất kỳ sự tranh chấp nào ở đây cũng là cạnh tranh hoàn hảo.
• Để hiểu rõ hơn, bạn nên xem bài viết này về Cạnh tranh hoàn hảo
3.2. Imperfect Competition – Cạnh tranh không hoàn hảo
• Khái niệm: Cạnh tranh không hoàn hảo, xuất hiện trong thị trường cạnh tranh không hoàn hảo, thị trường cạnh tranh không hoàn hảo là thị trường mà ở đó một số doanh nghiệp sản xuất toàn bộ hay hầu hết sản lượng thị trường.
• Ví dụ: Điển hình về thị trường cạnh tranh không hoàn hảo là thị trường đồ ăn nhanh ở Mỹ, số lượng người bán rất ít với một số tên như: Mcdonald, Burger King, Wendy và một vài cái tên khác, đã chiếm lĩnh toàn bộ thị trường thức ăn nhanh ở đất nước trăm triệu dân này.
3.3. Monopolistic Competition – Cạnh tranh độc quyền
• Khái niệm: Cạnh tranh độc quyền là khái niệm xuất hiện ở thị trường cạnh tranh độc quyền, thị trường cạnh tranh độc quyền là thị trường mà ở đó có nhiều người cung cấp và cung cấp những sản phẩm dễ thay thế cho nhau. Sự cạnh tranh của các doanh nghiệp ở thị trường này được gọi là cạnh tranh độc quyền.
• Ví dụ các loại cạnh tranh, cạnh tranh độc quyền: Thị trường sữa ở Việt Nam là một ví dụ về cạnh tranh độc quyền, nếu bạn vào siêu thị sẽ có rất nhiều loại sữa khác nhau như: vinamilk, TH true milk, Nutifood,… có rất nhiều loại sữa khác nhau, với giá cả khác nhau.
4. Theo thủ đoạn cạnh tranh
Theo thủ đoạn, chia ra làm 2 loại cạnh tranh
Các loại cạnh tranh được chia theo thủ đoạn gồm có 2 loại là cạnh tranh: lành mạnh và không lành mạnh.
4.1. Cạnh tranh lành mạnh
• Khái niệm: Cạnh tranh lành mạnh là hoạt động cạnh tranh phù hợp với chuẩn mực quy tắc đạo đức của pháp luật, xã hội. Hoạt động diễn ra theo năng lực khả năng, không sử dụng các chiêu trò trong quá trình cạnh tranh.
• Ví dụ: Cạnh tranh bằng khả năng, năng lực vốn có của doanh nghiệp, hoạt động thu hút người tiêu dùng, đảm bảo kinh doanh đúng pháp luật, thói quen kinh doanh lành mạnh.
4.2. Cạnh tranh không lành mạnh
Khái niệm: Cạnh tranh không lành mạnh được hiểu là hành vi cạnh tranh vi phạm những điều mà pháp luật cấm, những hành vi không phù hợp với chuẩn mực đạo đức của xã hội, thực hiện những hành vi dựa trên những sơ hở của pháp luận,…
Ví dụ các loại cạnh tranh, cạnh tranh không lành mạnh: Những hành vi ép buộc trong kinh doanh, xâm phạm thông tin bí mật của doanh nghiệp, cưỡng đoạt khách hàng; hàng đối tác không sử dụng sản phẩm của doanh nghiệp khác, gây cản trở hoạt động kinh doanh của công ty đối thủ,…
Xem thêm: Vai Trò Và Ảnh Hưởng Của Cạnh Tranh Đến Kinh Tế Thị Trường
Trên đây, là những chia sẽ của Nhận Viết Bài về khái niệm cạnh tranh, các loại cạnh tranh trên thị trường hiện nay. Hy vọng những chia sẻ này sẽ giúp ích cho các bạn trong quá trình tìm kiếm tài liệu.
LIÊN HỆ: 08.43.43.43.81 (HOTLINE/ZALO)

Gửi bình luận của bạn